Chorwacki współtwórca światowej daktyloskopii

Chorwacja jest wspaniałym miejscem na wypoczynek i wakacyjny wyjazd. W niemal każdym malowniczym zakątku tego kraju natrafimy również na ciekawostki dotyczące jego mieszkańców. Jedną z nich jest postać  Ivana Vučeticia – urodzonego na wyspie Hvar kryminologa i antropologa, który zdobył światowy rozgłos dzięki swojemu wkładowi w rozwój daktyloskopii.

Daktyloskopia jest nauką o liniach papilarnych. To charakterystyczny układ linii i bruzd występujących na wewnętrznej powierzchni dłoni, na palcach stóp oraz na czerwieni wargowej. Każdą ze wskazanych grup bruzd i linii zajmuje się odrębna dziedzina wiedzy – chejroskopia bada linie papilarne dłoni, podostopia linie papilarne na stopach, zaś cheiloskopia linie na wargach. Obecnie daktyloskopia jest jednym z głównych działów techniki kryminalistycznej zajmującym się ujawnianiem śladów głównie palców rąk i dłoni, rzadziej stóp czy innych części ciała człowieka oraz identyfikacją osób oraz zwłok na podstawie linii papilarnych, budowy skóry czy urzeźbienia czerwieni wargowej.

Linie papilarne, które – co ciekawe występują nie tylko u ludzi, ale również u innych przedstawicieli naczelnych, a także, poza naczelnymi, na przykład u koali, od wieków budziły zainteresowanie badaczy. Już grecki filozof Arystoteles starał się udowodnić, że układ linii na ludzkich dłoniach ma ścisły związek z długością życia. Dlatego też mówi się, że  hiromancja poprzedziła daktyloskopię. Badaniami linii papilarnych zajmował się między innymi w XVIII wieku profesor anatomii na Uniwersytecie Bolońskim Marccello Malpighi, który opisał morfologie linii przebiegających na dłoniach i opuszkach palców, Jan Evangelista Purkyně, który dokonał naukowej klasyfikacji linii, a także inni naukowcy: Henry Faulds, William Herschel, Francis Galton, Edward Henry, a także Ivan Vučetić.

Ivan Vučetić urodził się w 1858 roku w mieście Hvar. Ukończył tam szkołę podstawową, a dalsze nauki pobierał u zakonnika Marojevicia, który wywarł ogromny wpływ na rozwój intelektualny swojego ucznia. W tym czasie na Hvar przybyła ekspedycja naukowa pod przewodnictwem znanego niemieckiego biologa Ernesta Haeckela, którego poglądy wywarły wpływ zarówno na Marojevicia, jak również na Vučeticia. Po odbyciu służby wojskowej, w wieku 27 lat Vučetić wyjeżdża do Argentyny. Początkowo, pracuje tam jako muzyk, a w 1888 roku wstępuje w szeregi argentyńskiej policji i już rok później zostaje szefem Wydziału Statystyk i powierzone zostaje mu stworzenie Biura Identyfikacji korzystającego z dokonań antropometrii Bertillona – metody identyfikującej przestępców przy pomocy proporcji ciała. Daje się poznać jako wyjątkowo oddany i rzetelny pracownik, sypia po pięć godzin na dobę, a resztę czasu poświęca na czytanie i dokształcanie się.

Po przestudiowaniu prac naukowych Malpighija, Purkyně’a, Galtona i zauważeniu licznych braków w koncepcji Bertillona, tworzy własny system klasyfikacji odcisków palców, który nazywa „Iknofalangometrią”. Opracowuje sprzęt do pobierania i archiwizowania odcisków palców oraz drewniane urządzenie (daktilonom) z dziesięcioma otworami na palce lewej i prawej dłoni. W 1892 roku dokonuje pierwszej pozytywnej identyfikacji przestępcy w sprawie dotyczącej zabójstwa dzieci, dzięki czemu zyskuje światowy rozgłos, a jego system identyfikacji osób za pomocą odcisków palców zaczyna być stosowany również poza Argentyną.  Vučetić pracuje nadal nad udoskonaleniem swojej metody i w 1904 roku  publikuje Dactiloscopía Comparada („ Daktyloskopię porównawczą”). Podróżuje do Indii i Chin i uczestniczy w konferencjach naukowych. Przed śmiercią odwiedza rodzinny Hvar tylko raz – w 1913 roku, gdzie zostaje ciepło przyjęty jako światowej sławy specjalista.

Śladów Vučeticia w Chorwacji jest wiele. Jego imieniem zostało nazwane zagrzebskie Centrum Ekspertyz Kryminalistycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, (Centar za kriminalistička vještačenja „Ivan Vučetić”). W Puli, w której Vučetić odbywał służbę wojskową, znajduje się jego pomnik. W mieście Hvar na wyspie Hvar natrafimy na tablicę pamiątkową umieszczoną na domu, w którym się urodził:

Z postacią Ivana Vučeticia związana jest również znajdująca się w parku miejskim na Hvarze mozaika „Odcisk palca” (Otisak prsta) autorstwa Tonki Alujević, jak również rzeźba Joakima Jakija Gregova  – popiersie z napisem „Ivan Vučetić,   FORANIN, 1858 – 1925, IZUMITELJ DAKTILOSKOPIJE KOJI JE PO PARSTU PRIPOZNA ČOVIKA”.

Pamiątki związane z Ivanem Vučeticiem znajdziemy również w otwartym niedawno zagrzebskim Muzeum Policji. Większość z nich to fotografie związane z Ivanem Vučeticiem przekazane od muzeum przez Muzeum Vucetich z miejscowości La Plate w Argentynie oraz przez rodzinę Ivana Vučeticia z Hvaru oraz z Argentyny.

Źródło:

wikipedia, Zagrzebskie Muzeum Policji