Najpiękniejsze chorwackie wyspy – Lastovo
Najdalej wysunięta na południe zamieszkała wyspa Chorwacji jeszcze niedawno, w czasach Jugosławii była niedostępna dla turystów – mieściła się na niej strzeżona baza wojskowa. Dzisiaj można ją zwiedzać, choć większość lądu jest bezludna i dzika, a ponad połowę jej powierzchni pokrywają lasy. Wyspa jest uważana za jedną z najspokojniejszych wysp Chorwacji i jest idealnym miejscem wypoczynku dla osób szukających ciszy i spokoju.
Położenie wyspy Lastovo
Lastovo leży na południe od wyspy Korčuli i zajmuje powierzchnię około 53 kilometrów kwadratowych. Jest największą wyspą w archipelagu o tej samej nazwie, tworzonego przez 44 wysepki i wystające z morza skały.
Pod względem administracyjnym, wyspa należy do żupanii dubrownicko-neretwiańskiej i wchodzi w skład gminy o tej samej nazwie.
Jak dotrzeć na wyspę Lastovo
Lastovo jest połączone linią promową ze Splitem, poprzez port w Velej Luce na Korčuli.
Na wyspę można dostać się katamaranem (linia Split – Hvar – Vela Luka na Korčuli – Ubli na Lastovie) oraz promem na linii Split – Vela Luka na Korčuli – Ubli na Lastovie.
W sezonie wakacyjnym (dokładniej w lipcu i sierpniu), na wyspę kursuje również katamaran z Dubrownika (linia Dubrownik – Luka Šipanska – Sobra na Mljecie – Polače na Mljecie – Korčula – Ubli).
Ukształtowanie wyspy Lastovo
Wyspa jest górzysta, a większa jej część jest zalesiona. Obszar wyspy, jak również otaczające ją mniejsze wysepki i skały uznane zostały za park przyrody (Lastovsko otočje – Park Prirode).
Długość linii brzegowej wynosi 78,97 km. Najwyższym wzniesieniem na wyspie jest Hum.
Fauna i flota wyspy
Pod względem biologicznym obszar wyspy i położonego w pobliżu akwenu to jeden z najlepiej zachowanych obszarów Adriatyku.
Większą część powierzchni wyspy pokrywają lasy, w których dominują dwa gatunki roślin – dąb ostrolistny oraz sosna alpejska. Duża ilość słońca i wysoka wilgotność umożliwiają życie około 800 gatunkom roślin, spośród których część to gatunki endemiczne. Wśród roślin porastających Lastovo, na uwagę zasługują storczyki, których występuje tam około dwudziestu odmian.
Na dnie morskim otaczającym wyspę żyją białe i czerwone korale, a wody wokół Lastova zasiedla wiele gatunków ryb i organizmów wodnych. Można tu spotkać rzadkie gatunki skorupiaków, między innymi ślimaki morskie i rzadkie małże.
Lastovo leży na szlaku wędrówek ptaków, a do wartych wspomnienia gatunków ptaków gniazdujących na wyspie należą mewa śródziemnomorska oraz sokół siwy.
Historia wyspy Lastovo
Do czasów wojen napoleońskich wyspa należała do Republiki Dubrownickiej, a następnie weszła w skład Prowincji Napoleońskich utworzonych przez Napoleona. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku należała do Austrii, a następnie do Austro-Węgier, zaś w okresie międzywojennym do Włoch.
Przez prawie 50 lat wyspa była zamknięta dla turystów – znajdowała się na niej utworzona po II wojnie światowej strzeżona baza wojskowa Jugosłowiańskiej Armii Ludowej. Po odłączeniu się Chorwacji od Jugosławii, bazę zamknięto, a wyspa zaczęła powoli otwierać się na turystów.
Aktywna turystyka na wyspie
Wyspa należy do najbardziej odizolowanych miejsc w Chorwacji, dzięki czemu do tej pory uchroniła się przed masową turystyką. Z uwagi na przewagę terenów zalesionych, na wyspie można łatwo schronić się przed upałami. Wytyczone szlaki piesze, liczące łącznie około 200 kilometrów oraz ścieżki rowerowe sprzyjają uprawianiu turystyki pieszej i rowerowej. Wyspa i jej okolice to też prawdziwy raj dla amatorów nurkowania. Najbardziej popularne miejsca do nurkowania to wysepka Bijelac, wysepka Tajan z podwodną jaskinią oraz przylądek Struga.
Główne miejscowości na wyspie
Na wyspie znajdują się dwie większe miejscowości – Ubli położone na wybrzeżu oraz miejscowość o tej samej nazwie co sama wyspa – Lastovo, położona w głębi wyspy.
Lastovo
Lastovo to główne miasto wyspy położone w głębi lądu oraz stolica wyspy. Jednocześnie to jedyne miasto na wyspie, które nie ma dostępu do morza. Obecnie zamieszkuje je około 500 osób. Ze względu na renesansową architekturę, miasteczko podlega całkowitej ochronie jako zabytek kultury. Tworzy go siatka wąskich uliczek, renesansowych kamieniczek i schodów. Nad miastem góruje stacja meteorologiczna, na którą warto się wspiąć, aby podziwiać przepiękny widok na okolicę oraz archipelag małych wysepek.
Zabytki w Lastovie
Zamek Knežev dvor
Zamek umiejscowiony jest na wzgórzu wznoszącym się na miasteczkiem Lastovo. W okresie od XV do XIX wieku w jego miejscu znajdowała się siedziba namiestnika Republiki Dubrownickiej. Budynek ten został jednak zburzony, a w jego miejscu powstała rezydencja rodziny Grbin-Fantela. Obecnie można ją zwiedzać, a w jej wnętrzach można zobaczyć meble i przedmioty codziennego użytku oraz interesujące freski na ścianach.
Kościół św. Kosmy i Damiana (Crkva sv. Kuzme i Damjana)
Kościół wzniesiony w XIV w. poświęcony patronom wyspy, którymi są święci Kosma oraz Damian.
Barokowy ołtarz główny kościoła zdobi wykonany w XVII wieku obraz, na którym przedstawiono świętych Kosmę i Damiana – dzieło włoskiego artysty z okresu baroku Giovanni Lanfranca, a także nieznanego artysty weneckiego.
W kościele znajdują się dwa kamienne cyboria z XVI wieku. Kościół posiada cenne srebrne liturgiczne przedmioty, wyróżnia się też renesansowa, wykonana z brązu misa na wodę święconą.
Fumari
Mieszkańcy Lastova przez wieki prześcigali się w tworzeniu pięknych i ciekawych kominów, określanych w dialekcie dalmatyńskim jako fumari. W dawnych czasach stanowiły one wizytówkę zamożności domu. Na wyspie rzadko, w szczególności wśród starych domów, można zobaczyć dwa identyczne kominy.
Dzisiaj kominy stały się jedną z atrakcji turystycznych, którą znajdziemy na niemal każdej pocztówce i folderze z Lastova.
Ubli
Miasteczko położone w południowo-zachodniej części wyspy, w którym znajduje się port, z którego odpływają promy w kierunku Korčuli, Splitu, Hvaru oraz Dubrownika.
Z zabytków, na uwagę zasługują znajdujące się na terenie miejscowości pozostałości chrześcijańskiej bazyliki z VI wieku. Budowla miała długość 17 i szerokość 4,75 metrów. Spośród znalezisk z obszaru bazyliki, należy wspomnieć o słynnej wczesnochrześcijańskiej płaskorzeźbie przedstawiającej krzyż i dwa baranki, która przechowywana jest obecnie w Muzeum Archeologicznym w Zadarze.
Inne ciekawe miejsca na wyspie
Kościółek świętego Łukasza (Crkvica sv. Luke)
Kościołek pochodzi z XI wieku i jest najstarszym zachowanym na wyspie zabytkiem sakralnym. Znajduje się przy drodze prowadzącej z miasteczka Lastovo do Ubli.
Jaskinia Rača (Špilja Rača)
Jaskinia znajdująca się w południowo-wschodniej części wyspy, w której ślady życia i obecności człowieka sięgają starożytności. Ma długość około 70 metrów i składa się z jednego pomieszczenia, podzielonego na mniejsze części. Zachowane zostały w niej bogate formy skalne – stalagmity i stalaktyty. Żyje tu również co najmniej 16 gatunków nietoperzy.
Latarnia morska Struga (Svjetionik Struga)
Jedna z kilku latarń wzniesionych na obrzeżach wyspy, umiejscowiona w południowej części Lastova, tuż przy wejściu do Zatoki Skrivena, gdzie znajduje się przylądek o nazwie Struga. Ma wysokość 30 metrów.
Wzniesiono ją na stromym klifie w 1839 roku i jest ona najstarszą latarnią na Adriatyku. Wznosi się na wysokość 90 metrów nad poziomem morza.
Obecnie latarnia oferuje miejsca noclegowe, a jej lokalizacja na odludnym terenie zapewnia ciszę, możliwość relaksu i niesamowitych doznań. Pomieszczenia w latarni posiadają ogrzewanie, dzięki czemu jest możliwość ich wynajmu także w okresie poza sezonem turystycznym.
Ciekawostką jest, że soczewki w latarni są oryginalne, a światło z nich sięga na odległość 20 mil.
Latarnia morska Sušac (Svjetionik Sušac)
Latarnia zbudowana w 1878 roku na najwyższym szczycie południowej części wyspy. Jej budynek to kamienna bryła z wieżą na środku budynku wznoszącą się na wysokości 80 metrów. Na parterze znajdują się pomieszczenia latarnika, zaś na piętrze umiejscowiono w pełni wyposażane dwa apartamenty.
Wioska rybacka Lučica
Urokliwa malutka wioska, którą niegdyś zamieszkiwali wyłącznie rybacy, wyróżnia się świetnie zachowanymi barokowymi, kamiennymi domkami.
Plaże na wyspie Lastovo i w okolicy
Wybrzeże ma zróżnicowaną linię brzegową. Znajdziemy na nim plaże kamieniste, w tym plaże z drobnymi kamyczkami. Jedną z bardziej popularnych plaż wśród mieszkańców i turystów jest plaża Mihajla oraz plaża Lučica. Na wyspie można też znaleźć plażę dla nudystów (Kujenčeva ropa), a także wiele plaż idealnych na wypoczynek rodzin z dziećmi. Na pobliskiej wysepce Mladine znajduje się natomiast plaża Saplun – jedyna piaszczysta plaża w tym rejonie.
Ciekawostki dotyczące wyspy Lastovo
Niebo nad Lastovem
Archipelag Lastovo jest stosunkowo daleko od lądu, oświetlonych czy zanieczyszczonych miejsc, co sprawia, że niebo nad wyspą Lastovo i całą okolicą to jedno z najciemniejszych miejsc w Europie. Zapewnia to doskonałe warunki do obserwowania gwiazd i innych obiektów na niebie.
Karnawał Lastovski Poklad
To jeden z najstarszych obyczajów karnawałowych w Europie. Uroczystości rozpoczynają się co roku 17 stycznia i trwają aż do Środy Popielcowej, a udział w nich bierze cała społeczność wyspy. Mieszkańcy ubierają się w tradycyjne stroje i organizują pochód i tradycyjne tańce.
Pierwsze wzmianki o karnawale na Lastovie pochodzą z 1390 roku, a odbywające się co roku uroczystości mają upamiętniać legendę o napadzie katalońskich piratów na sąsiednią Korčulę. Według legendy wysłannik korsarzy wezwał mieszkańców Lastova do dobrowolnej kapitulacji, ci jednak nie zamierzali się poddać i odparli atak.
Schrony na wyspie
Niegdyś na wyspie znajdowała się pilnie strzeżona baza wojskowa. Z czasów tych zachowały się pozostałości zabudowań militarnych – opuszczone koszary, czy bunkry, jak również unikatowe schrony dla okrętów. Jeden z nich można znaleźć w zatoce Prežba. Schron został zbudowany w skale i służył jako kryjówka dla okrętów podwodnych.
Wyspę Lastovo, leżącą na uboczu utartych turystycznych szlaków z pewnością warto uwzględnić w swoich wakacyjnych planach. Nie można tu znaleźć głośnych dyskotek, typowych atrakcji dla dzieci czy rozbudowanej infrastruktury hotelowej, za to można znaleźć spokój, o który niełatwo w innych miejscach Chorwacji. Przynajmniej na razie, bo w planach jest rozbudowa i tego zakątka kraju, w celu przyciągnięcia większej liczby turystów…
Źródło: www.tz-lastovo.hr, www.lastovo.hr