Wyjątkowe koronki z wyspy Pag

Wyspa Pag jest jednym z kilku ośrodków koronkarstwa w Chorwacji. Tradycja szycia koronek, nazywanych „białym złotem Pagu” trwa tu nieprzerwanie od XV wieku. W 2009 roku chorwackie koronki z Pagu, Hvaru i Lepoglavy zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Spacerując malowniczymi uliczkami Pagu nietrudno spotkać kobiety zajmujące się szyciem koronek, bez trudu znajdziemy też koronki w sklepach z pamiątkami, choć ich cena może przyprawić o zawrót głowy.

Historia paškiej čipki

W Chorwacji istnieje kilka ośrodków koronkarstwa, w których wykonuje się różnego rodzaju koronki. W Pagu oraz w Primoštenie i w okolicach Slavonskiego Brodu są to koronki igiełkowe. W miejscowościach Lepoglava i Sveta Marina wykonuje się koronki klockowe, zaś w Križevcach frywolitki. Specyficzny rodzaj koronek – koronki teneryfowe – znajdziemy na wyspie Hvar.

Najbardziej rozsławione w świecie są jednak chorwackie koronki z Pagu, wytwarzane już od końca XV wieku. Dużą rolę w ich rozwoju odegrały benedyktynki z klasztoru św. Małgorzaty w Pagu, które w prowadzonej przez siebie szkole dla dziewcząt uczyły nie tylko czytania i pisania, ale również wytwarzania koronek.

Dzisiaj, w klasztorze w Pagu znajduje się kolekcja ponad 120 eksponatów mających nawet 150 lat. W roku 1906 w Pagu powstała też szkoła koronkarstwa, która z przerwami działała do roku 1945. Obecnie, koronkarstwa można uczyć się w Szkole Średniej im. Bartula Kašicia w Pagu, w ramach jednorocznego kursu, na którym do teraz wyuczono już dwieście nowych koronkarek. W zachowaniu tradycji koronkarstwa w Pagu pomaga też Stowarzyszenie Koronkarek „Frane Budak”.

Przeznaczenie paškiej čipki

Pierwotnie, paška čipka miała funkcję dekoracyjną, z czasem jednak zaczęła również pełnić funkcję użytkową. Ozdabiano nią części strojów (np. charakterystyczne dla Pagu kobiece nakrycia głowy), ale również meble, wszywano do pościeli, poduszek innych przedmiotów użytkowych czy ozdabiano nimi ołtarze. Koronek używano również do ozdabiania okien i ścian – do tego celu używano nie tylko białych koronek, ale również tych zrobionych z nici w srebrnym czy złotym kolorze.

Dzisiaj, w wielu lokalnych sklepikach czy na straganach z pamiątkami możemy kupić nie tylko typowe przedmioty z wykorzystaniem koronki, takie jak serwety czy obrusy, ale również wykonaną z elementów koronki biżuterię czy przedmioty codziennego użytku.

Technika wykonywania paškiej čipki

Paška čipka to koronka z nieco grubszej nici, szyta igłą, przy wykorzystaniu wcześniej przygotowanego szablonu. Jej wykonanie jest niezwykle pracochłonne, wymaga dużej cierpliwości i dokładności. Niegdyś wzory koronek przygotowywano samodzielnie i były one przekazywane z pokolenia na pokolenie. Obecnie korzysta się z szablonów, które łatwo można kopiować i modyfikować. Jedno jednak nie zmieniło się od wieków – proces tworzenia koronki wymaga nieziemskiej cierpliwości, spokoju i czystych rąk, a zdaniem wytrawnych koronkarek można je szyć tylko z krótko przyciętymi i niepomalowanymi paznokciami (!)

Na koronkę mogą składać się różne, pojedyncze elementy, na określenie których koronkarki mają swoje terminy, poniżej mały ich przykład:

Festiwal Koronki w Pagu

Co roku, w czerwcu odbywa się w Pagu Festiwal Koronek, którego celem jest promowanie tej niezwykłej sztuki rękodzielniczej. W jego trakcie organizowane są warsztaty tworzenia koronki i wystawy najpiękniejszych koronkarskich dzieł.

I na koniec, kilka ujęć koronek uchwyconych na uliczkach Pagu…

Źródło: https://www.paska-cipka.com